Argenteus Gaj Galerija Valerija Maksimijana

Da bi povratio poverenje u monetarnu ekonomiju, Dioklecijan veliki reorganizator carstva dao je rimskom carstvu novi poredak na administrativnom i ideološkom području. Car postaje dominus-gospodar države a rimski građani postaju njegovi podanici.

Izmedju ostalog, obimnu novcanu reformu sproveo je 294. godine. U opticaj je uveo srebrni novac, argenteus i folis, novac od pozlaćene bronze. 

Argenteus koji je vredeo dvostruko više od prethodnog srebrnog novca, bio je slične težine i čistoće kao denar iz vremena cara Nerona. Kako je proizvodjen u vrednosti od 1/96 deo rimske funte, težine oko tri grama, na reversima nekih argenteusa vidi se broj XCVI.

Argenteusi su kovani u velikim kolicinama, ali nisu bili mnogo u opticaju van gradova. Dioklecijanova monterna reforma nije zaživela, inflacija je nastavila da raste, tako da je njihova proizvodnja prestala ubrzo posle kraja I tetrarhije 305. godine.

Pred nama je vrhunski primerak argenteusa rimskog imperatora Gaj Galerija Valerija Maksimijana (latinski Gaius Galerius Valerius Maximianus Augustus), rođenog na ovim prostorima oko 250. godine, Dioklecijanov savladar iz doba tetrarhije od 293. godine, do smrti 311. godine. Novčić je iskovan u periodu oko 305. godine, u kovnici u današnjoj Sofiji (Ulpia Serdica). Težina ovog argenteusa je 3.31 gram.

Avers:

natpis MAXIMIA-NVSNOBC (MAXIMIANVS NOB C), potret sa lovorovim vencem na glavi, koja gleda u desno;

Revers: 

natpis VIRTVS-MILITVM (VIRTVS MILITVM), prikaz otovrene kapije kastruma, bez kapije, sa tri kupole, ispod koje je epigraf •SM•SDS•, što ukazuje na kovnicu Serdica.